Yiyecekler ruh halimizi nasıl etkiler?

Yiyeceklerin ruh halini etkilediği aşikâr görünüyor, ancak tıp dünyası bunu ciddiye almakta biraz yavaş kaldı. Psikologlar, “Uzun bir süredir, kısmen zihnin ne olduğuna dair net bir anlayışa sahip olunmadığı için, beyinin vücuttan ayrı olarak ele alındığı, beyin etrafında hala çok fazla gizem ve bilincin doğasının bulunduğu, bununda, vücudun zihin üzerindeki etkisinin reddedilmesine katkıda bulunduğu” yaklaşımında.

Bazı uzmanlara göre de bu – saçma. Beyin, tüm organlar gibi, optimal işlev için iyi beslenmeye dayanır. Toplam vücut ağırlığınızın sadece yüzde 2’sini oluşturmasına rağmen, günlük toplam enerji ve oksijen ihtiyacınızın yaklaşık yüzde 22’sini kullanır. Diğer organlarla karşılaştırıldığında, beyninizin iyi çalışması için orantısız miktarda beslenmeye ihtiyacı vardır.

Beslenme psikiyatrisinin savunucularına göre, yiyeceklerin ruh halimizi etkilediğine dair iyi kanıtlar var. Temel besinlerin eksikliği aynı zamanda anksiyete ve depresyona, bipolar bozukluğa, şizofreniye ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu DEHB’ye de katkıda bulunur. Ancak ana akım tıp henüz bundan faydalanmamış olsa da, sahada çalışan pek çok kişi bunu yapmaya başlıyor.

Son 10 yılda, güçlü araştırmalar beslenmenin beyin ve zihinsel sağlık üzerindeki güçlü etkisini göstermeye başladı. Bu bilgilerin tıbbi eğitime ve hastalar için ön saftaki tedaviye sızmasını bekleniyor.

İyi bir ruh hali yemeği

Fakat ağzımıza koyduklarımızın gerçekten nasıl hissettiğimiz üzerinde ne kadar etkisi olabilir? Diyet ve ruh sağlığı konusundaki hakemli bilimsel makaleler artık üçlü rakamlara ulaşıyor. Sağlıklı bir diyete bağlı kalmanın depresyona karşı bir miktar koruma sağladığı sonucuna varıldı. Özellikle, bir Akdeniz diyetinin yararlarını ve iltihap önleyici gıdalardan kaçınmayı vurguladı. Araştırmacılar, “Bu, depresyonu önlemek için diyet müdahalelerinin rolünü değerlendirmek için makul bir kanıt temeli sağlıyor” diyor.

Beslenme psikiyatrisinin arkasındaki araştırma da küçük çalışmalarla sınırlı değil. “10.000’den fazla kişiden oluşan geniş gözlemsel kohortlar, daha sağlıklı beslenen insanların ortalama olarak daha sonra depresyon ve anksiyete geliştirme riskinin azaldığını gösteriyor. İngiltere’de yapılan bir araştırmada, sağlıksız bir diyete sahip 67 orta ila şiddetli depresif insanı gözlem altına alındı. Yarısı klinik diyetisyen ile yedi seans, geri kalanı sosyal destek aldı. 12 hafta sonra, beslenme desteği alanların üçte biri remisyondaydı – yani artık klinik olarak depresyonda değillerdi. Bu, sosyal desteğe sahip olanların %8’i ile karşılaştırıldığında.

Alevleri dizginle

Enflamasyon, bu gelişen alanda başka bir moda kelimedir. “İltihaplanma potansiyeli ile akıl hastalığına daha fazla eğilim arasında bir ilişki var” deniyor. Bu, serbest şekerler ve işlenmiş et açısından daha yüksek, lif ve bitki gıdaları açısından düşük diyetleri içeriyor. 2019 yılında yapılan bir başka araştırmada da ‘ağır akıl hastalığı olan bireylerin daha fazla iltihap önleyici gıdalar ve daha az iltihap önleyici besin tükettiğine dair tutarlı kanıtlar sağladığını’ bulundu.

Peki antiinflamatuar diyet nedir? Esasen bir Akdenizli – lif ve sebzelerde yüksek, doymuş yağlarda ve basit karbonhidratlarda düşük. Diyetlerimiz geçen yüzyılda vücudumuzun evrimleşebileceğinden daha hızlı değişti. Atalarımızın diyetleri, optimum beyin fonksiyonu için gerekli olan mikro besinleri içermiş olabilir. Bununla birlikte, muhtemelen ortalama modern diyet bunlardan yoksundur. Besin alımımızı veya takviyemizi gerektiği gibi ayarlamak için daha fazla çaba göstermeliyiz.

Aslında, Batılı bir diyetin eksik olduğu besinlerin, beynimizin duygusal düzenlemeden sorumlu kısmını fiziksel olarak küçülttüğü gösterilmiştir.

Uzmanlar, takviyeler yerine beslenmemize odaklanmamız gerektiği konusunda hemfikir, ancak bunlar da rol oynayabilir. Temel nörotransmitterleri üretebilmek için beynimizin gıdalarımızdan elde edilen temel ham maddelere ihtiyacı var. İnsanlar önce diyetlerini optimize etmelidir, ancak görünüşte sağlıklı modern bir rejim bile, omega-3 yağ asitleri gibi zihinsel sağlığı etkileyebilecek temel besinlerin optimal olmayan bir dengesini içerebilir.

İkinci ‘beynimiz’ 

Çok tartışılan bir diğer alan, sindirim ve sinir sistemlerimiz arasındaki bağlantıdır ve bazıları bağırsağı “ikinci beynimiz” olarak adlandırıyor. Bağırsaklarımızın astarında bulunan sinir ağı, cenin gelişimi sırasında sinir sistemimizle aynı kökenden geliyor. Beyinle son derece karmaşık bir endokrin, bağışıklık ve sinir ağları sistemi aracılığıyla iletişim kurar. Psikolojik stresin, psikiyatrik ve nöropsikiyatrik bozukluklara yol açabilecek bağırsak rahatsızlıklarını şiddetlendirebileceğini biliniyor. Başka bir deyişle, iki yönlü bir cadde.

Peki, beyni optimize eden bir diyet tam olarak nedir? Lif (tam tahıllar, pişirilmiş ve soğutulmuş nişastalar, kök sebzeler), polifenoller (yapraklı yeşillikler, parlak renkli sebzeler, çilek, çay, kahve, bitter çikolata), zeytinyağı ve yağlı balık, fındık, fasulye ve baklagiller ve düşük serbest şekerlerde – özellikle şekerle tatlandırılmış içecekler, işlenmiş et ve kızarmış yiyecekler. Akdeniz diyeti en çok araştırılandır, ancak İskandinav ve Japon yeme biçimleri de anılmayı hak ediyor.

İngiltere’deki kadınların yüzde 24’ünün yaşamları boyunca depresyon teşhisi konması ve akıl hastalığı olan kişilerin yüzde 70’inin tedavi görmemesi nedeniyle bazıları buna akıl sağlığı krizi diyor. Bu arka planda, reçetelerden uzaklaşıp daha iyi zihinsel esenliğe doğru adım atarken, yemeğin ruh halimiz üzerindeki etkisine daha fazla odaklanmayı bekleyin.

Kaynak: Healty Magazine